Bina Depreme Dayanıklı mı? Proje Kontrolünde Aranması Gereken 4 Zorunlu Detay
Mevcut projesi bulunan binalarda taşıyıcı sistemin projeye uygunluğu, risk analizinin ilk adımıdır; uzman mühendisler, binanın depreme dayanıklılığını anlamak için bakılması gereken 4 zorunlu detayı kesin olarak belirledi.
Hasan Can Kaya
Yapı denetim süreçleri ve binaların deprem güvenliği değerlendirmesi, mevcut proje üzerinden başlar. Eğer binanın taşıyıcı sistemi (kolon, kiriş, perde duvar) onaylı projesine uygun inşa edilmemişse, binanın hesaplanan performansı ile gerçek performansı arasında kesinlikle büyük farklar oluşur. Bu, riskli yapı tespitinde ilk bakılan alandır.
Proje Kontrolü Neden Deprem Güvenliğinin Başlangıcıdır?
Binanın deprem yüklerine ne kadar dayanıklı olacağı, tasarım aşamasında belirlenen taşıyıcı sistem boyutlarına ve kullanılan malzeme miktarına bağlıdır. Uzman İnşaat Mühendisi Dr. Ali Kaya'nın açıklamasına göre, "Projedeki taşıyıcı elemanların boyutlarının küçültülmesi veya donatı miktarının eksik kullanılması, binanın depremdeki davranışını direkt olarak olumsuz etkiler." Bu nedenle, proje kontrolleri kesinlikle atlanmamalıdır.
Proje Kontrolünde Uzmanların Aradığı 4 Zorunlu Detay
Binanın projeye uygunluğunu inceleyen uzman mühendisler, gözlemlerini ve teknik ölçümlerini (rölöve, Profometre sonuçları) projedeki değerlerle karşılaştırır. Bu karşılaştırmada aranan 4 temel zorunlu detay şunlardır:
-
Taşıyıcı Eleman Boyutları: Kolon ve kirişlerin eleman boyutları ve geometrilerinin projedekilerle aynı olması zorunludur.
-
Donatı Miktarı ve Çapı: Taşıyıcı sistemde kullanılan donatıların çaplarının ve toplam donatı miktarının projeye uygunluğu aranır.
-
Taşıyıcı Sistem Aksları: Kolon ve kirişlerin aks yerleşimlerinin (konumlarının) projedeki plana kesinlikle uyması gerekir.
-
Etriye Sıklığı: Süneklik açısından kritik olan etriye aralıklarının (sıklığının) projedeki detaylarla eşleşmesi aranır.
-
Ek Kontrol: Karot numunesi alınmışsa, projedeki beton sınıfının karot sonuçlarıyla uyumlu olup olmadığı kontrol edilir.
Projesi Olmayan Binalar İçin Durum
Projesi bulunmayan binalar için ise, binanın mevcut taşıyıcı sistem planları ve detayları rölöve çalışması ile çıkarılır. Bu rölöve verileri, daha sonra yapılacak olan deprem performans analizinin temelini oluşturur.
Bina güvenliği, projeye uygunlukla başlar. Proje kontrolünde aranan bu 4 zorunlu detay, binanın olası bir depremde göstericiği performansı kesin olarak belirler. Siz binanızın projeye uygun inşa edildiğinden emin misiniz?
